گروه گزارش ویژه مشرق- اساس نظام امنیتی نوین آلمان، پس از پایان جنگ جهانی دوم شکل گرفت. گرچه دوران جنگ سرد و تقسیم آلمان به دو بخش شرقی و غربی سبب شکل‌گیری دو سازمان اطلاعاتی علیه هم گردید، اما همتای شرقی BND -سازمان اطلاعاتی آلمان غربی- یعنی "استاسی" پس از فروپاشی دیوار برلین و اتحاد دو آلمان، در آن ادغام شد و نظام واحد اطلاعاتی آلمان امروز شکل گرفت. از آنجایی که پیش از جنگ جهانی دوم سازمان اطلاعات کشور آلمان (گشتاپو) تحت حکومت هیتلر به عنوان بخش دیگری از تاریخ اطلاعاتی این کشور محسوب می‌شود، نیازمند پرداخت و جزییات بسیار است، و عملا کمک چندانی به بررسی اطلاعاتی آلمان کنونی نمی‌کند، لذا از پرداختن به آن خودداری جسته و مبنای گزارش را بر تاریخ شکل‌گیری BND با نام "سازمان گهلن" در سال 1946 می‌گذاریم.

2. دفتر اطلاعاتی صدر اعظم
3. وزارت فدرال کشور BMI
4. دفتر فدرال محافظت از قانون اساسی BFV
5. نیروی دفاعی فدرال
6. سرویس نظامی ضد اطلاعات MAD

از میان این 6 نهاد، تمرکز اصلی این گزارش بر روی مورد دوم یا همان سرویس اطلاعات فدرال است و کلیتی هم از دیگر نهادها گفته خواهد شد.

1. سرویس اطلاعات فدرال BND
"سرویس اطلاعات فدرال" (Federal Intelligence Service) که در فرهنگ آلمانی با نام (Bundesnachrichtendienst) "بوندشناخریشتندیانتس" شناخته و به صورت اختصاری BND‌ خوانده می‌شود، سازمان اطلاعات و امنیت خارجه این کشور است که در راس بحث این نوشتار قرار می‌گیرد. این سازمان، بطور مستقیم زیر نظر صدر اعظم آلمان فعالیت می‌کند و دارای 7800 پرسنل در شهر برلین و منطقه "پولاخ" مونیخ است. تا سال 2016، 4 هزار نفر از این افراد در یک مرکز در محله "چاسیستراس" (Chausseestrasse) برلین که در حال ساخت می‌باشد، متمرکز خواهند شد. 700 نفر از 7800 نیروی سازمان، بطور مستقیم با نیروهای مسلح و بالاخص اداره علوم نظامی در ارتباط هستند.



تاریخچه
ژنرال "راینهارد گهلن" در طول جنگ جهانی دوم مسئول جمع‌‌آوری اطلاعات از ارتش سرخ بود. وی پس از شکست آلمان نازی شروع به همکاری با نیروهای اشغالگر آمریکایی کرد و با مساعدت آنها در سال 1946 "سازمان اطلاعاتی گهلن" را تاسیس کرد. در بدو کار، بسیاری از نیروهای این سازمان را عوامل حرفه‌‌ای "آبواهر" -سازمان ضد اطلاعات دریادار "ویلهم کاناریس" Wilhelm Franz Canaris )- تشکیل دادند.


گهلن، بعدها و پس از آزادی نیروهای "اس اس"، "گشتاپو" و "سی شر هایتس دینست" (اس دی) از اسارت متفقین، از آنها نیز استفاده کرد. این سازمان تا سال 1956 بطور کامل در خدمت سازمان سیا بود تا اینکه به عنوان بخش اطلاعاتی دولت آلمان غربی به آن منتقل شد و نام "بوندشناخریشتندیانتس" یا BND را به خود گرفت. گهلن، تا سال 1968 ریاست این نهاد را بر عهده داشت.

BND دارای 300 دفتر در آلمان و كشورهای دیگر است. نيروهای سازمان غالبا توسط آكادمی علوم نظامی به استخدام درمی‌آیند. اين سازمان، حافظ امنيت و منافع آلمان در خارج از مرزها بوده و در مسیر این ماموریت از ابزارهای تکنولوژیک پیشرفته بهره می‌گيرد. گرچه سخن از بودجه معین این سازمان هم اکنون در هاله‌ای از ابهام است، اما کارشناسان، بودجه سالیانه BND را در حال حاضر 552 میلیون و 590 هزار یورو برآورد کرده‌اند.


بر اساس قوانين جمهوری فدرال آلمان، يك كميسيون، متشكل از نمايندگان مجلس اين كشور، موسوم به هيات نظارتی مجلس (PKG)، بر فعاليت نهادهاي امنيتی آلمان، نظارت می‌كند.

هر ايالت آلمان دارای سرويس اطلاعاتی مختص به خود است. چنان كه 16 ايالت فدرال دارای تشكيلاتی حافظ قانون اساسی می‌باشند.

ساختار سازمان اطلاعاتی امروز آلمان برگرفته از الگوهای سازمان‌های غربی است و دید سیاسی سرویس‌های اطلاعاتی آلمان مانند بسیاری از سازمانهای همتای خود، پیوسته آبستن رخدادهای بزرگ از جمله جنگ جهانی بوده است. برلین پس از شکست آلمان در جنگ جهانی دوم، به دو بخش تقسیم شد. بخش اول در اختیار روسها تحت نام آلمان شرقی و بخش دوم به عنوان آلمان غربی تحت اختیار آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها قرار گرفت. اما نکته شایان توجه اینکه این شهر تبدیل به پایگاه بزرگترین عملیاتهای خرابکارانه قرن اخیر شد.

تا پيش از وحدت دو آلمان، دو كشور آلمان شرقی و غربی هر كدام دارای سازمان جداگانه‌ای بودند و حتي از اين نظر رقابتی گسترده ميان آنها جريان داشت. سازمان اطلاعات آن روز آلمان شرقی زير نظر وزارت كشور يا "استاسی" عمل مي‌كرد كه در ۸ فوريه سال ۱۹۵۰ با الگو‌برداري از KGB آن زمان تاسيس شده بود. این سازمان، در پي وحدت دو آلمان در ۱۹۸9منحل شد. در آلمان شرقی، اين اعتقاد قوياً وجود داشت كه اين وزارتخانه از هر ۷ شهروند آلمان شرقی يك نفر را به عنوان همكار غيررسمی به خبرچينی از زندگي سايرين وادار نموده است. استاسی در زندگی خصوصی مردم آلمان شرقی وارد شده و حریم شخصی آنها را رعایت نمی‌کرد.

رییس کنونی این سازمان "گرهارد شیندلر" (Gerhard Schindler) و وزیر مسئول آن، "پیتر آلتمایر" (Peter Altmaier) -وزیر امور ویژه- است. این سازمان، همکاری مستمری با سازمانهای CIA و MI6 دارد.


وظایف و کارکرد BND
از وظايف و كاركردهاي اين سازمان در سال هاي اخير مي توان به مقابله با تروريسم بين الملل، اشاعه سلاح هاي كشتار جمعي و نقل و انتقال تكنولوژي هاي دوگانه، جرايم سازمان يافته، قاچاق سلاح و مواد مخدر، پول هاي كثيف، مهاجرت غير قانوني و جنگ اطلاعاتي اشاره كرد.

2. دفتر اطلاعاتی صدراعظم
رییس این دفتر معمولا یا وزیر امور خارجه است و یا یکی از وزرای کابینه. رییس دفتر اطلاعاتی، مسئول هماهنگی فعالیتهای دولت است. هم اکنون "پیتر آلتمایر" (Peter Altmaier) -وزیر امور ویژه- این پست را بر عهده دارد.


3. وزارت کشور
وزارت کشور متصدی تامین امنیت داخلی کشور، حفاظت از قانون اساسی، حفاظت از شهروندان در مقابل بلایای طبیعی و تروریسم، حمایت افراد بی‌خانمان، و مدیریت مسائل سازمانی و ورزشی است. این نهاد، میزبان نشست‌های ضروری شورای تحلیل و بررسی موارد اطلاعاتی کشور (شامل پلیس و سازمانهای اطلاعاتی) است. در حال حاضر، وزیر کشور "توماس دو مایزیاخ"  (Thomas de Maizière) است.


4. دفتر فدرال محافظت از قانون اساسی (BFV)
وظایف این نهاد جمع‌آوری اطلاعات در زمینه تهدیدات مخل نظم داخلی، اطمینان از امنیت استان‌ها، و اطمینان از همزیستی صلح‌آمیز شهروندان آلمانی است. BFV به شدت در زمینه ضد اطلاعات و ضد خرابکاری داخلی فعال است. این سازمان، سازمان امنیت داخلی آلمان و شریک اصلی BND است. طبق ادعای وب سایت گلوبال سکیوریتی، BFV از قدرت اجرایی پلیسی برخوردار نیست؛ اجازه دستگیری و بازجویی از کسی را ندارد؛ مجاز به ورود به و جستجوی منازل نیست؛ و در هیچ ایستگاه پلیسی مامور ندارد. این سازمان، وظیفه دارد که اطلاعات را جمع‌آوری کند و آنها را با حفظ حقوق شهروندی مردم آلمان، در اختیار دیگر سازمان‌های اطلاعاتی آلمان و بخصوص BND ‌قرار دهد.

از دیگر موارد اینکه BFV به نام محافظت از قانون اساسی، به فعالیت می‌پردازد اما در اصل به کام مقامات سیاسی آلمان این محافظت صورت می‌گیرد. یکی از چالشهای بزرگ این سازمان، فعالیت حزب چپ‌گراهای افراطی، حزب کمونیست (DKP)، فراکسیون ارتش سرخ (RAF)، و فراکسیون جنبش انقلاب  (RZ) مجلس آلمان است.

هم اکنون، رییس این سازمان "هانس گئورگ ماسن" (Hans-Georg Maassen) است. وزیر مسئول این سازمان، "دو مایزیاخ" -وزیر کشور- است.

5- نیروی دفاعی فدرال (ارتش آلمان)
این نهاد شامل نیروهای مسلح جمهوری فدرال آلمان است. طبق قانون اساسی آلمان، هیچکدام از استان‌ها حق استفاده از ارتش را به نفع خود ندارند و تنها دولت مجاز به استفاده از این نهاد است. طبق برآورد ژوئن 2014، وزارت دفاع شامل 183 هزار نیرو بوده که با این تفاسیر، چهارمین ارتش بزرگ اتحادیه اروپا و سی‌امین ارتش بزرگ جهان محسوب می‌شود. هم اکنون "اورسلا فان در له‌ین" (Ursula von der Leyen) وزیر دفاع و فرمانده ارتش آلمان است.


6- سرویس نظامی ضد اطلاعات MAD

کمیسیون مستقل مورخین
 در 15 فوریه 2011، "ارنست اورلائو" (Ernst Uhrlau) -رییس وقت سازمان- دستور به تشکیل "کمیسیون مستقل مورخین" متشکل از اساتید مورد اعتماد دانشگاه‌ها جهت رجوع به آرشیو چند هزار فایلی BND و تحقیق و بررسی در مورد تاریخ آن داد. قرار است که این کمیته از سال 1945 تا به امروز BND‌را مورد بررسی قرار داده و تا سال 2015 گزارش کامل خود را ارائه دهد.

اعضا این کمیسیون عبارتند از:
پروفسور "ژوست دوفلر" (دانشگاه کلن) Jost Dülffer
پروفسور "کلاس دیتمار هاینکه" (دانشگاه تکنولوژیک درسدن) Klaus-Dietmar Henke
پروفسور "ولفگانگ کریگر" (دانشگاه ماربورگ) Wolfgang Krieger
پروفسور "رولف دیتر مولر" (موسسه پژوهشات تاریخی سیاسی و دانشگاه هامبولت برلین) Rolf-Dieter Müller


عملیات‌ها و چالش‌ها
کارزار اطلاعاتی آلمان شرقی: در اوایل دهه 1960 و در زمان حکومت "کنراد آدنائر" (Konrad Adenauer) در آلمان غربی، فعالیت BND در امر جاسوسی به اوج خود رسید. BND‌ در همان گام اول در کارزار جنگ سرد، پیروز قضیه بود. این سازمان موفق به شناخت کامل منطقه آلمان شرقی و براورد دقیق جغرافیایی، سیاسی و اقتصادی حریف گردید. BND از تعداد پلها، ظرفیت بیمارستان‌ها، مسافت مناطق هوایی، و مختصات جاده‌ای تحت حکومت شوروی سابق خبر داشت. عوامل این سازمان تا عمق وزارت‌ها و ارگانهای نظامی نفوذ کرده بودند.

در همین حال، سازمان KGB به یکی از افسران نظامی آلمان شرقی مظنون شده و وی را به اتهام جاسوسی برای BND دستگیر کرده و به مسکو انتقال داد. BND هم بلافاصله با تهیه اسناد جعلی وی را مامور خود KGB‌ خواند که در این سازمان نفوذ کرده است. آلمان شرقی هم به تلافی، در طی چند سال بعد 90 درصد از خبرچین‌های درجه پایین BND‌ را تطمیع کرده و به خدمت سازمان خود موسوم به "استاسی" درآورد.


اما در تاریخ 13 آگوست 1961 معادلات برای BND‌ به هم ریخت. در این روز، دیوار برلین بنا شد و عملا قدرت این سازمان بسیار محدود گردید. این امر تا سال 1967 ادامه داشت. اما در سال 1967 و 1968 این BND‌ بود که از حیث جاسوسی نظامی در آمریکای جنوبی و خاورمیانه عملکرد بسیار درخشانی داشت. همچنین کسب اطلاعات ذی‌قیمت از اروپای شرقی که منطقه شوروی محسوب می‌شد، موجب شد که ناتو با آگاهی کامل نسبت به بروز هر گونه اقدام از سوی شوروی، به این کشور اخطار دهد.

بحران کوبا: اما یکی از هوشمندانه‌ترین اقدامات BND‌ را باید مربوط به سال 1962 دانست. در این سال، این سرویس اطلاعاتی طی با خبر شدن از انتقال موشک‌های روسی به کوبا، موضوع را به آمریکا انتقال می‌دهد و در نتیجه بحران موشکی کوبا شکل می‌گیرد.

یکی از برآوردها و پیش‌بینی‌های بسیار دقیق BND مربوط به پیش‌بینی جنگ 6 روزه خاورمیانه می‌باشد که در 5 ژوئن 1967 آغاز شد. روز 2 ژوئن 2007 یک جلسه بسیار محرمانه میان "لیندون جانسون" (Lyndon Johnson) -رییس جمهور وقت امریکا- "دین راسک" Dean Rusk)-وزیر امور خارجه وقت- و "ریچارد هلمز" (Richard Helmes)-رییس وقت سیا- برگزار می‌شود. در این جلسه، هلمز خبر از حمله رژیم صهیونیستی در روز 5 ژوئن می‌دهد. راسکع بلافاصله واکنش نشان داده و با گفتن این جمله که "سفیر ما در تل آویو اعلام کرده که همه چیز عادی و خوب است" ادعای وی را رد می‌کند. اما هلمز در جواب این جمله را می‌گوید: "متاسفم ... اما من به آنچه که می‌گویم ایمان دارم ... اسراییل جنگ را در همین تاریخ شروع خواهد کرد و تصمیم هم دارد که به نفع خود به پایان برساند". در این هنگام جانسون از هلمز می‌پرسد که چرا تا به این حد مطمئن است. و هلمز می‌گوید: "من این خبر موثق را از BND نزدیکترین شریک اطلاعاتی‌مان دریافت کردم و ذره‌‌ای شک به آن ندارم".  در آن زمان، ژنرال گهلن ریاست BND را بر عهده داشت.


بحران چک: برگ برنده‌ای دیگر برای فعالیتهای BND را می‌توان در "بحران 1968 (جمهوری) چک" یافت کرد. در این سال، مامورین شعبه "پولاخ" BND‌ موفق شدند تا با رمزگشایی حمله نیروهای شوروی و پیمان ورشو به چکسلواکی را پیش‌بینی کنند. اما سازمان سیا در اهمالی که برخاسته از نظر "لیه‌ولین تامسون" (Llewellyn Thompson) -سفیر آمریکا در مسکو- بود، به این موضوع بی‌توجهی کرد. تامسون، این برآورد را "محصول ساخت آلمان" خطاب کرده بود.


در ساعت 11:11 دقیقه شب 20 آگوست 1968، رادارهای اطلاعاتی BND‌ متوجه بروز اتفاقات عجیب در حریم هوایی چکسلواکی شدند. سپس، یکی از جاسوسان سازمان در پراگ بلافاصله با مرکز باواریا تماس گرفت و این جمله را گفت: "نیروهای پیمان ورشو حرکت کرده‌اند، روس‌ها هم بسیار نزدیکند".

این آخرین برآورد صحیح اطلاعاتی در زمان ریاست ژنرال گهلن بود. با استعفای گهلن، عملا بخش قابل توجهی از قدرت BND کاسته شد. تا سالها خلاء وجود وی احساس می‌شد. اگرچه در سالهای بعد، پیروزیهای فرخنده‌ای شامل حال این سازمان شد، اما از دوره گهلن می‌توان به عنوان درخشانترین دوره BND‌ یاد کرد.

در حقیقت، در آن زمان علت تفوق و برتری BND‌ بر رقیب هموطن خود یعنی "استاسی" را می‌توان در استفاده گهلن از نیروهای بسیار زبده و ویژه که دارای سبقه درخشان اطلاعاتی بودند و برای هدف سازمان از جان و دل مایه می‌گذاشتند دید. البته یکی از میراث‌های گهلن خویش و قوم‌پرستی بود (او 16 نفر از اعضا فامیل خود را در پست‌های مختلف سازمان گماشته بود) که تا سالها در BND جریان داشت.

در دهه 1970، ژنرال "گرهارد وسل" (Gerhard Wessel) که جایگزین گهلن شده بود، دستور به مدرن کردن سیستم داد. چرا که تحولات سیاسی آلمان غربی موجب تضعیف سازمان شده بود و باید جانی تازه در کالبد آن ‌دمیده می‌شد.

ماجرای المپیک مونیخ: کشتار المپیک مونیخ 1982 تبدیل به یکی از سیاه‌ترین نقاط در کارنامه BND و BFV‌ شد. حمله افراد مسلح ناشناس به کمپ ورزشکاران و نفوذ به ساختمانهای مربوط به ورزشکاران اسراییلی و کشتن آنها، موجب ایجاد بلوای بین‌المللی شد. رژیم صهیونیستی بلافاصله سازمان‌های اطلاعاتی آلمان را به دلیل عدم توجه به اخطارهای امنیتی که موساد پیشتر به آن داده بود، مقصر دانست و همین امر باعث شد که BND اقدام به ایجاد واحد ضد تروریسم بکند.

در سال 1986، BND‌ موفق به رمزگشایی از عملیات موفق بمبگذاری یک دیسکو در برلین از سوی سفارت لیبی در این کشور شد.

بازداشت و جاسوسی از روزنامه‌نگاران: در دهه 1990، BND‌ شماری از روزنامه‌نگاران را تحت تهدید و بازداشت قرار داد. این عمل، پس از افشا اطلاعات مربوط به فعالیتهای این سازمان در جنگ عراق و جنگ علیه تروریسم رخ داد. BND‌ منبع منبع خبر را می‌خواست؛ برای همین شروع به ایجاد فشار بر روزنامه‌نگاران کرد. سرانجام "بوندشتاگ" -مجلس ملی آلمان- تصمیم به تشکیل کمیته استیناف به ریاست قاضی دادگاه عالی، دکتر "گرهارد شافر" (Gerhard Schafer) کرد. این کمبته بعدا اعلام کرد که BND‌ از سال 1993 تا 2005 مشغول  پروژه تعقیب و بازداشت روزنامه نگاران بوده است. نهایتا، صدر اعظم دستوری مبنی بر محدود کردن اقدامات BND نسبت به روزنامه‌نگاران صادر کرد تا بدین طریق سبب نجات سازمان از چنگ افکار خشمگین عمومی شود. کمیته استیناف، در سال 2009 گزارش نهایی خود را ارائه کرده و طی آن اقدام سازمان BND را ناشی از نگرانی آن برای افشاء اطلاعات محرمانه خواند و البته ریاست سازمان را هم به دلیل رویکرد تند محکوم کرد اما هیچ اشاره‌ای به قصور و عمد مقامات دولتی نشد.


نکته قابل توجه اینکه طبق سند افشا شده به تاریخ 11 سپتامبر 2008 ویکی لیکس، 11 صفحه از گزارش شافر که پس از صدور حکم به نفع "ژوزف هوفلشولت" (Josef Hufelschulte) -روزنامه نگار مشهور آلمانی- دارای وجاهت قانونی برای چاپ شناخته شده بود، قبل از نمایش عمومی ناپدید شد. خروجی گزارش شافر به این شکل بود که هوفلشولت در محاق همکاری ناآگاهانه با BND قرار گرفته بوده است. این گزارش، سرشار از اسامی رمز است.

حمله به عراق: در روز 5 فوریه سال 2003، "کالین پاول" -وزیر امور خارجه وقت آمریکا- در سازمان ملل متحد اقدام به آماده‌سازی جو برای حمله به عراق کرد. وی از دستیابی عراق به سلاحهای کشتار جمعی سخن گفت و منبع خود را نه آژانس بین‌‌المللی انرژی هسته‌ای که BND‌ خواند. BND‌ هم از طریق جاسوس حرفه‌ای خود یعنی "رفید الجنابی" (Rafid al-Janabi) که حقوق خود را از طریق یکی از شرکت‌های مستقر در مونیخ موسوم به "تی‌یل و فردریک" به مقدار ماهیانه 3 هزار یورور دریافت می‌کرد، از موضوع باخبر شده بود. البته وقتی حقوق وی پس از مدتی از سوی شرکت مذکور قطع شد، به دادگاه شکایت کرد و حق و حقوق خود را گرفت.


میانجیگری مذاکرات اسراییل و حزب الله لبنان: این BND‌ بود که در سال 2006 بطور بسیار محرمانه بعنوان میانجی مذاکرات رژیم صهیونیستی و حزب الله نقش اصلی را ایفا کرد. این مذاکرات مربوط به آزادسازی اسرای دو طرف بود که با موفقیت شکل گرفت.

جاسوسی از بانکهای لیختن اشتاین  جلوگیری از فرار مالیاتی: اوایل سال 2008 بود که موضوع گماردن جاسوس در بانکهای لیختن اشتاین توسط BND، رسانه‌ای شده و مشخص گردید که این روند از سال 2000 شروع شده بوده است. در این میان، BND از بابت لوح فشرده حاوی اطلاعات ذی‌قیمت که توسط یکی از کارمندان اسبق گروه مالی LGT -بانک خصوصی یک خانواده حکومتی در آلمان- در اختیار این سازمان قرار گرفته بود، مبلغ 7.3 میلیون دلار از وزارت دارایی آلمان حق دلالی اطلاعاتی را می‌گیرد تا وزارت مذکور بتواند از فرار مالیاتی ریاست بانک جلوگیری به عمل آورد.بعدها به دلیل اختلاف نظر مالی بین این دو، این معامله به جنجال کشیده شده و مسکوت می‌ماند.

جریان کوزوو: طبق سند منتشره مورخ 9 دسامبر 2008 ویکی لیکس، سازمان BND در یکسری جنایات سازمان یافته در منطقه بالکان دست داشته است.  در نوامبر 2008 بود که سه تن از ماموران BND‌ به اتهام بمبگذاری در مرکز حقوق بشر کوزوو دستگیر شدند. پس از مدتی، "ارتش جمهوری کوزوو" مسئولیت این اقدام را بر عهده گرفت. بررسی‌های آزمایشگاهی نیز نشان داد که مامورین آلمانی نقشی در این بمبگذاری نداشته‌اند. در هر حال صحت و سقم نقش BND‌در این جریان هیچگاه تایید نشد.


تحلیلگران معتقدند که اقدام کوزوو نسبت به دستگیری سه نفر، در پی انتقام‌گیری از گزارش BND‌ مبنی بر دست داشتن "هاشم تاچی" (Hashim Thaçi)-نخست وزیر وقت- و "راموش هاراندیناج" (Ramush Haradinaj)-نخست وزیر اسبق- در جنایات سازمان‌یافته شکل گرفته است.


دستگیری جاسوس: BND در 2 ژوئن 2014 موفق به کشف و دستگیری یکی از مامورین خود که جاسوس بود، گردید.  این مامور، در ازای دریافت ۲۵ هزار یورو بیش از ۲۰۰ سند محرمانه را از آرشیو بیرون کشیده و از طریق فلش‌مموری به یک مامور مخفی CIA تحویل داده است.

بنابر گزارش‌ها، این اسناد شامل موضوع‌های مختلفی می‌شده‌ است. از جمله گزارشات کمیته تحقیق پارلمان آلمان در راستای فعالیت‌های جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا در این کشور و شنود مکالمات تلفنی شهروندان و سیاستمداران آن.

وی، 2 سال پیش از مقامات آمریکایی خواسته بود که برای‌ آنها در نهادهای امنیتی آلمان جاسوسی کند. فرد مذکور پس از ساعت‌ها بازجویی، به جاسوسی برای آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) اعتراف کرده است. پس از این اتفاق، BND‌ اقدام به اخراج یکی از مقامات ارشد اطلاعاتی آمریکا از این کشور کرد. BND، تاکنون نام این جاسوس را افشا نکرده است.

جاسوسی از همسر ولادیمیر پوتین
طبق سند انتشار یافته در تاریخ 11 مارس 2013 از سوی ویکی لیکس، یکی از مامورین زن BND‌ در زمان اقامت پوتین و خانواده‌اش در درسدن آلمان (در دوره‌ای که وی مامور اطلاعاتی KGB بود)، با همسر وی رابطه دوستی عمیق‌تری برقرار کرده و به وی نزدیک می‌شود. نام این مامور، "لنخن" بوده اما در خود سازمان او را به دلیل قد بلند "بالکن" خطاب می‌کردند. این خانم، بعدها در طی رابطه نامشروع با یک سرهنگ اطلاعاتی KGB باردار شد و به بهانه درمان به برلین غربی رفته و پیش از فروپاشی دیوار برلین به شوروی گریخت. همین امر بعنوان شکست کلاسیک جنگ سرد برای پوتین محسوب گردید. در هر حال، لنخن دوست صمیمی "لیودمیلا" -همسر وی- بود.

در دهه 1980، پوتین به سبب فعالیتهای درخشان خود در بخش شرقی برلین، در بین مامورین اطلاعاتی آلمان به شهرت بسیاری می‌رسد. "لنخن" یا همان "بالکن" تا جایی در زندگی لیودمیلا نفوذ می‌کند که وی از اختلافات زیر سقف خود با ولادیمیر برای او تعریف می‌کرده است. "اریک اشمیت اینبروم" (Erich Schmidt-Eenboom) -رییس موسسه مطالعات صلح و نویسنده چند اثر اطلاعاتی- نیز این امر را تایید کرده است.
این سند از میان بیش از 5 میلیون سندی که گروه ویکی لیکس از ایمیل موسسه جاسوسی اطلاعاتی "استراتفورد" آمریکا بدست آورده، استخراج شده است.

پوتین در سن 33 سالگی از سوی KGB به همراه سه نفر دیگر با تشکیل یک تیم اطلاعاتی 4 نفره وارد برلین شرقی می‌شود. ماموریت این تیم، نظارت بر و مراقبت از فرزندان مقامات ارشد روسی و آلمانی برلین شرقی بود. وی، همان مامور اطلاعاتی متبحری است که در کتاب خود زندگینامه مشهور "استلا ریمینگتون" (Stella Rimington) -رییس اسبق MI5- به او اشاره شده است.

اینبروم ادعا کرده که یکی از مامورین اسبق BND‌ به وی پیشنهاد داده بود که برای بی‌آبرو کردن پوتین می‌تواند آرشیو اطلاعات مربوط به اختلافات وی با همسرش را در اختیار او قرار دهد، اما اینبروم آن را مسئله خصوصی دانسته و امتناع ورزیده است.

حذف محتوای وب سایتها
طبق سند منتشره در 13 نوامبر 2008 ویکی لیکس، سازمان BND حمایت زیرساختی کامل خود را از شرکت T-Systems دریافت می‌کرده است و طی چند سال اخیر که موارد تخلف آن همچون قاچاق 363.4 گرم پلوتونیوم از فرودگاه "مونیخ" به فرودگاه "لوفتانزا" از طریق وب سایتها افشاگری می‌شده، با استفاده از آی‌پی‌های مختلف اقدام به تغییر و حذف محتوا و هک کردن سایت می‌کرده است. ویکی لیکس ادعا کرده که صحت این قضیه با توجه به درخواست شرکت مذکور از این گروه مبنی بر حذف این سند، مورد تایید است.

همایش بین‌المللی
یکی از اقداماتی که BND‌ را از همتایان خود متفاوت کرده است، برگزاری همایش سالیانه بین‌المللی در مورد موضوعات مهم امنیتی حال حاضر جهان با دعوت از کارشناسان امر است.

کشف عاملان جنایت الحوله
اخیرا گزارشی از وب سایت "مانیتورینگ" انتشار یافت که بنابر آن سازمان اطلاعات آلمان اعلام کرده که القاعده ۹۳ عملیات تروریستی طی ۸ ماه گذشته در سوریه انجام داده است.

در گزارش ارائه شده از سوی BND به پارلمان آلمان، تصریح شده که القاعده در عملیات کشتار "الحوله” دست داشته است. در این گزارش آمده که نزدیک به 100 غیر نظامی در حادثه "الحوله” کشته شدند و اکثر آنها زن و کودک بودند. پیش از این، شورشیان مخالفان مسلح مدعی شده بودند که این افراد در حملات هوایی و موشکی توسط ارتش سوریه کشته شده‌اند، اما چند روز بعد، گزارش و تصاویر ویدئویی منتشره از سوی سازمان ملل نشان داد  که افراد غیرنظامی با دست‌های بسته توسط شلیک مستقیم افرادی ناشناس به قتل رسیده‌اند.

BND با اشاره به اعزام شبه نظامیان القاعده در سراسر سوریه تصریح کرده که جزئیات بیشتر را به دلیل طبقه‌بندی شده بودن اطلاعات اعلام نمی‌کند.

نئونازیسم و مشکلات ناشی از آن
اقدامات خشن نئونازیها تاکنون بارها سبب‌ساز مشکلاتی برای سرویسهای اطلاعاتی آلمان و مقامات این کشور شده است. از این دست، می‌توان به استعفای "هاینس فروم" -رئیس اسبق سرویس اطلاعاتی آلمان- در پی قصور و کوتاهی سرویس اطلاعاتی آلمان درباره شناسایی عاملان جنایات مربوط به هدف قرار دادن اتباع خارجی در این کشور به دست برخی دیگر از اتباع افراطی خارجی استعفای خود را تقدیم فردریش کرد. به گزارش بی بی سی، هانس متهم به عدم تلاش و پیگیری برای دستگیری مظنونانی بود که گفته می شود به یک شبکه نئونازی و نژادپرست تعلق دارند. این گروه تا کنون ۱۰ مهاجر را کشته‌اند که اکثریت قربانیان آن را مهاجران ترک تشکیل می‌دادند. این قتل‌ها در فاصله زمانی ۷ سال انجام شده و در حال حاضر یک زن متهم به دخالت در این قتل‌های زنجیره ای در زندان انتظار تشکیل دادگاه و دریافت حکم را می‌کشد. رئیس سرویس اطلاعاتی آلمان زمانی در مقام اتهام قرار گرفت که مشخص شد وی برخی مدارک مربوط به این پرونده را مخدوش و یا پنهان کرده است. این مقام ۶۳ ساله آلمانی از سال ۲۰۰۰ تا کنون بر این مسند تکیه زده بود.


شنود و جاسوسی

شنود گسترده مردم
یکی از فعالیتهای گسترده‌ای که در این چند سال اخیر از  سوی BND و با همکاری BFV صورت گرفته، مربوط به شنود مکالمات تلفنی شهروندان و کنترل ایمیل‌های آنان است. در گزارشی که به تازگی از سوی نهاد نظارتی پارلمان آلمان که مسئول رسیدگی به فعالیت‌های سازمان امنیت این کشور است، منتشر شده، آمده که سازمان اطلاعات آلمان در کنترل‌های خود "تنها به 290 مورد برخورد کرده که احتمالاَ می‌توانند به مسائل امنیتی مربوط باشند".

طبق قانون، سازمان BND و BFV مجازند که در چارچوب مبارزه علیه تروریسم و فعالیتهای سازمان‌یافته، با رعایت موازین، مکالمات و مراودات بین‌المللی را مورد بررسی و شنود قرار دهد.

دولت آلمان در دفاع از این امر اعلام کرده است که فعالیت شناسایی، شنود و جمع‌آوری اطلاعات از سوی سازمانهای امنیتی این کشور مورد نظارت دادگاه عالی فدرال این کشور قرار گرفته است. "گئورگ اشترایتر" -معاون سخنگوی دولت آلمان- معتقد است که تمامی موارد کنترل مکالمات و مراودات با هماهنگی با نهادهای پارلمانی این کشور صورت گرفته است.


 اشترایتر در دفاع از این امر، تاکید کرده که سازمان اطلاعات این کشور فقط بخش مختصری از مکالمات بین‌المللی را مورد بررسی قرار داده است. بوی معتقد است که به دلیل تحول روش‌های شناسایی، میزان کنترل مکالمات نسبت به سال 2010 کاهش یافته است. در سال 2010، حدود 38 میلیون مکالمه و مراوده از سوی BND مورد بررسی قرار گرفت.

اخیرا "حزب چپ" آلمان این عمل سازمان‌های اطلاعاتی این کشور را شدیدا محکوم کرده و اعلام کرده که درصد موفقیت در این روش تنها یک صدم درصد بوده و لذا سازمان امنیت آلمان در 99/ 99 درصد مهم‌ترین حقوق پایه‌ای شهروندان را نقض کرده است. سازمان اطلاعات آلمان تا این لحظه در مورد آمار اعلام شده سکوت کرده است.

BND‌ شعبه جاسوسی آمریکا؟
پس از انتشار گزارشی از روزنامه "زود دویچه سایتونگ" مبنی بر اینکه سازمان اطلاعات امنیت آلمان، داده‌های شهروندان آلمانی را به آژانس امنیت ملی آمریکا منتقل می‌کرده است، اپوزیسیون این کشور درباره تبدیل شدن سازمان اطلاعات آلمان به شعبه جاسوسی برای آژانس امنیت ملی آمریکا هشدار داده است.

"برند ریکسینگر"، رهبر حزب چپ‌های آلمان در این باره اظهار داشته است که این اتهام که سازمان اطلاعات امنیت آلمان شعبه جاسوسی از آژانس امنیت ملی آمریکا است تایید می‌شود.

"کونستاین فون نوتز"، و "هانس کریستین اشتروبل" از نمایندگان "سبزها" در پارلمان آلمان هم این مسئله را یک رسوایی تمام عیار دانسته و تاکید کردند که سازمان اطلاعات امنیت آلمان یک بخش کاملا آشکار از شبکه جاسوسی بی دلیل گسترده جهانی است.

شنود وزیر خارجه اسبق آمریکا
صدای افغان ( آوا) در خبری به تاریخ 15 مهر 1393،  به نقل از اینترنشنال نیوز، آورد که رسانه های خبری آلمان بدون اشاره به زمان مشخص شنود تلفنی "هیلاری کلینتون" -وزیر اسبق امور خارجه امریکا- و به نقل از یک منبع دولت آلمان که خواست نامش فاش نشود، اعلام کردند که سرویس اطلاعاتی آلمان در حالی که وی در داخل هواپیمایی دولت امریکا بوده است، به اشتباه به ردیابی و شنود تلفنی او مبادرت کرده است.


علاوه بر این، روزنامه های آلمان ضمن دفاع از سازمان اطلاعاتی کشور خود، این عمل را تلافی ساده و شفاف سرویس اطلاعاتی خود در قبال شنود تلفنی "آنگلا مرکل" -صدر اعظم آلمان- توسط دستگاه جاسوسی آمریکا خوانده‌اند.
ََََََ
جاسوسی از ترکیه
روزنامه گاردین در مقاله خود به تاریخ 18 آگوست 2014 به قلم "فیلیپ اولترمان" (Phillip Oltermann) به افشای خبر جاسوسی آلمان از ترکیه به مدت 38 سال از سال 1976 پرداخت. به گزارش گاردین، دولت ترکیه پس از افشای این خبر، بلافاصله خواستار اخراج سفیر آلمان از کشور خود شد. البته از آنجایی که بیش از 3 میلیون ترک در آلمان زندگی می‌کنند و از این حیث، آلمان میزبان بزرگترین جامعه ترک تبار دنیا است، هر دو کشور با رعایت ملاحظات و منافع، تلاش کردند که این موضوع را با دعوت سفیر آلمان در ترکیه به دفتر وزارت خارجه، با گفتمان در پشت درهای بسته رفع نمایند. افشاگری اخیر 2 مجله "فوکوس" و "اشپیگل" آلمان، موجب بروز تنازع و اختلاف میان دو کشور گردیده است.

البته گفتنی است که رجب طیب اردوغان -رییس جمهور کنونی ترکیه- در حاشیه اولین نشست و تجربه کشور ترکیه در بین اعضاء ناتو، با ذکر جمله‌ای جنجالی ناراحتی خود از جاسوسی آلمانی‌ها را به آنگلا مرکل-صدر اعظم آلمان- ابراز کرد: "چرا از ما جاسوسی کردید؟".

صدر اعظم فعلی: جاسوس کهنه‌کار
در رابطه با آنگلا مرکل -صدر اعظم آلمان- و سابقه طولانی مدت جاسوسی وی سخن زیاد است. گزارش ویژه مشرق درباره سوابق صدراعظم آلمان را می‌توانید از اینجا مطالعه کنید.

نگاه نظام امنیتی آلمان به درگیریهای منطقه‌ای
طبق برآورد سازمان امنیت داخلی آلمان (BFV)، هم اکنون 43 هزار مسلمان در جامعه این کشور وجود دارند و رشد تندرویان سلفی روزافزون است. هانس گئوگ ماسن -رییس BFV- معتقد است که اینترنت تاثیر بسیار بسزایی در جذب جوانان مشتاق جهاد و کشتار به گروه داعش داشته است. به گفته وی، تاکنون 400 آلمانی به گروه داعش پیوسته‌اند. او، سازمان تحت نظر خود را به شدت در حال مراقبت از فعالیتهای اسلامگرایان اعلام کرده است.


ماسن در مورد بحران اوکراین نیز از فعالیت‌های سرویس‌‌‌های جاسوسی روسیه علیه نفوذ آلمان در اوکراین سخن گفته و کشور خود را آماده نبرد طاقت‌فرسایی با نام اطلاعاتی روسیه دانسته است.

واشنگتن پست در مقاله 23 آگوست 2014 خود به قلم "گرگ میلر" (Greg Miller)، نقش سازمان اطلاعات خارجی آلمان (BND) در خبررسانی دقیق و ارائه اطلاعات استراتژیک به حفاظت اطلاعات ارتش سوریه (SMI) در چند سال اخیر در طی درگیری با مخالفین بسیار موثر و حیاتی دانست. نویسنده مقاله معتقد بود که BND با شناسایی دقیق رهبران داعشی، نقاط تمرکز آنها را به ارتش سوریه معرفی کرده و ارتش سوریه آنها را آماج حمله قرار داده است.

جمع‌بندی
1. از شواهد و مستندات مذکور اینطور برمی‌‌آید که نظام اطلاعاتی آلمان بر حسب تشخیص مناطق عملیاتی و با عنایت به پیامدهای مثبت همکاری اطلاعاتی با همتایان ظرفیتمند خود، در پی تقویت خود در مناطق استراتژیک جهان است.

2. ظاهرا خونسردی و نظم که بعنوان مهمترین ویژگی آلمانی‌ها زبانزد جامعه بین‌الملل است، در نظام اطلاعاتی این کشور هم به چشم می‌خورد. آنچه که از متن برمی‌‌آید، نشاندهنده ریتم مطبوعی در کنش‌ و واکنش‌های سازمانهای اطلاعاتی آلمان و بخصوص BND در مواجهه با معادلات اطلاعاتی و جاسوسی است.

3. شنود و جاسوسی چند سالی است که بعنوان استراتژی مطلوب سازمانهای اطلاعاتی آلمان مد نظر قرار گرفته است. قطع یقین، در نظام اطلاعاتی جامعه جهانی این امر در اشکال مختلف شکل می‌گیرد، اما تمرکز بسیار زیاد آلمانی‌ها بر این استراتژی اواخر نه تنها زبانزد شده که مشکلاتی را برای آنها در درون کشور و در تقابل با دوستان خارجی بوجود آورده است.

4. نگرش سیاسی BND آبستن حوادث بزرگ از قبیل وقوع جنگ جهانی دوم است. قرن فعلی، قرن حوادث لحظه به لحظه و بزرگ تروریستی است و دفع خطرات پیش روی امنیت یک کشور، نیاز به دانش بالا، اطلاعات جامع و قابل اتکا، فراست سیاسی، و چابکی عملیاتی دارد. سازمان اطلاعاتی آلمان، در این مورد یکی از قویترین سازمانهای جهان است.


منابع و مآخذ: